Schrijven met je zintuigen

Sinds een aantal jaar ben ik geabonneerd op het tijdschrift ‘Schrijven Magazine’ en inmiddels heb ik een flink aantal jaargangen op de plank liggen. De afgelopen dagen heb ik deze weer wat doorgebladerd en kom ik regelmatig leuke artikelen en tips die ik echt al een keer eerder heb gelezen, maar die ik door de tijd vergeten was. Zo nu en dan zitten daar ook leuke oefeningen met betrekking tot een bepaalde schrijftechniek bij.

Misschien werk je, net als heel veel anderen op dit moment, wel thuis. Misschien ben je wel thuis omdat de branche waar je werkt gesloten is of misschien heb je klachten waardoor het verstandiger is thuis te blijven.

Zelf werk ik in de zorg en zolang ik klachten vrij ben zal ik ook naar mijn werk gaan. Wanneer ik vrij ben, schrijf ik graag en misschien jij ook wel. Ik merk dat het lastig is me tot het schrijven te zetten omdat er van allerlei andere dingen door mijn hoofd gaan. Dingen die heel actueel zijn, maar waar ik me niet altijd mee bezig wil houden. Hoe je het ook wend of keert, ontspanning en een leeg hoofd (of een hoofd vol zaken die uiteindelijk voor voldoening en ontspanning zorgen) zijn altijd fijn.

Binnen de erotica wordt veel gebruik gemaakt van de zintuigen en tijdens het bladeren door ‘Schrijven Magazine’ kwam ik een aantal leuke oefeningen tegen die je kunnen helpen met het schrijven van levendige verhalen. Misschien geven de schrijfoefeningen je wat ontspanning en misschien ook wel inspiratie.

Ter informatie; ik heb de oefeningen zelf ook gedaan en er weer schrijfzin van gekregen.

De oefeningen komen uit ‘Schrijven Magazine’ nummer 4 van 2014 en het betreffende artikel is geschreven door Pauline van Munster.

Schrijven met je zintuigen

Stel je eens voor, een leven zonder smaak, een leven zonder geluiden, zonder zicht of tastzin. Hoe zou je de wereld waarin je leeft dan herkennen?

Schrijfoefening 1; Maak een rijtje van de lekkerste geuren die je die je kent. Schrijf er een herinnering of ervaring bij. Doe daarna hetzelfde met de smerigste geuren die je je herinnert. Kijk naar je antwoorden.

Je zult zien dat de fijne geuren positieve ervaringen hebben en de vieze geuren het tegenovergestelde. Wat zegt dat over onze beleving? Dat de deurervaring direct verband houdt met onze emotionele herinnering.

Schrijfoefening 2; Zet een kookwekker op vijf minuten en kijk in die tijd naar een voorwerp. Dat mag van alles zijn. Een appel, een potlood, een schoen. Concentreer je alleen op dat voorwerp en vraag je verschillende dingen af. Waar is het van gemaakt? Hoe is het ontstaan? Hebben mensenhanden het gemaakt of is het uit zichzelf gegroeid? Stel jezelf alle vragen die je kunt bedenken? Als de wekker afgaat schrijf je al je gedachten en bevindingen op.

Werkelijk kijken naar iets, je ogen verbinden met een voorwerp, verdiept de ervaring van het kijken.

Schrijfoefening 3; Men neme een blocnote en schrijfgerei. Ga ergens zitten waar je niet gestoord wordt, of wandel. Zet je oren open. Luister aandachtig en schrijf telkens het geluid op dat je hoort. Zodra je merkt dat je ogen de omgeving over gaan nemen, richt je dan weer op je oren. Doe dit zo lang mogelijk en je zult horen dat je wereld uit veel meer geluiden bestaat dan die waarvan je je bewust was.

Hoe werken zintuigen?

Al je zintuigelijke waarnemingen worden door je hersenen opgeslagen en gecategoriseerd in fijn of niet fijn. Telkens wanneer je iets proeft, ruikt, hoort of voelt dat onprettig was, keer je je er op basis van die ervaring van af. Hetzelfde gebeurt met de prettige herinneringen, maar dan omgekeerd.

Fictie

Zintuigelijke herinneringen gebruik je om je personages te ontwikkelen. Wat eten ze? Eten ze met plezier, te veel of te weinig? Houden ze van alcohol? Luisteren ze graag muziek? Welke?
Ook ruimtes worden zichtbaar gemaakt door de zintuigelijke waarneming van de schrijver. Zijn de muren rood of beige van kleur? Wat ligt er op de grond? Is het er opgeruimd of rommelig? Hangt er een geur van oude zweetvoeten of van frisse lenteregen omdat het raam open staat? Zijn er geluiden te horen? Klinken stemmen hol of warm in de ruimte?

Schrijfoefening 4; Je personage is een student Rechten van 28 jaar oud. Muziekliefhebber. Rookt marihuana. Heeft een tien jaar oudere vriendin. Woont in een flatgebouw in de achterbuurt van een stad.

Beschrijf de ruimte in zijn flat die hij zelf het belangrijkste vindt. Gebruik zoveel mogelijk zintuigelijke details als geluiden, geuren en kleuren.

Schrijfoefening 5; Een sportruimte. Er bevindt zich een vrouw op een roeiapparaat. Ze roeit heel fanatiek. Heeft een getraind lichaam. Mooie sportkleding aan. Een dure sporttas staat vlak naast haar. Er komt een heerlijke parfumgeur los naarmate ze haar inspanningen vergroot. Als je goed naar haar blijft kijken zie je dat haar gezicht steeds roder wordt, dat haar mond begint te vertrekken en in haar ogen tranen verschijnen. Gaat ze huilen? Barst ze meteen in woede uit? Of is het concentratie en drift die haar de uitdrukkingen op haar gezicht geven? Wat is haar verhaal? Met welke lading is ze naar de sportschool gekomen? Waarom ziet ze er zo getraind uit?

Schrijf een korte biografie van haar. Verklaar de achtergrond van de zintuigelijke waarneming.

Non-fictie

Onze hersenen slaan alle ervaringen en herinneringen op die we van jongs af aan opdoen. Je eigen zintuigelijke ervaringen vormen de basis van je autobiografische geschiedenis.

Geluiden

Schrijfoefening 6; Maak een lijstje van tenminste tien geluiden die je aan vroeger doen denken. Bijvoorbeeld het slaan van de klok in oma’s gang, de schoolbel, de vogels ’s morgens bij het ontwaken. Enzovoort.

Schrijfoefening 7; Kies uit de vorige oefening een geluid met een vrolijke herinnering en een geluid met een minder vrolijke herinnering. Verzamel van elk van de herinneringen de ‘ingrediënten’. Wie waren bij deze herinnering betrokken? Waar speelde het zich af? Wat gebeurde er? Hoe oud was je? En hoe oud waren de medeaanwezigen?

Schrijfoefening 8; Schrijf voor elk geluid een verhaal (maximaal 1A4) Laat het geluid de hoofdrol spelen. Maak het geluid ‘hoorbaar’ voor de lezer door middel van specifieke, gedetailleerde kenmerken van het geluid. Hard? Zacht? Zeurend? Piepend? Een menselijk geluid? Geef elk verhaal een titel.

Geuren

Geuren staan erom bekend dat ze onbewust voor afstoting of aantrekking zorgen. Je kent zelf vast wel de ervaring dat wanneer je naast iemand staat in de tram, die een zware, penetrante zweetlucht bij zich heeft, dat je het liefst weg zou lopen. Je draait op z’n minst je hoofd ervan af. Onwillekeurig bestempel je die persoon als onverzorgd, onaangenaam en misschien zelfs wel minder waardig. Omgekeerd is het zo dat wanneer iemand in je buurt een aangename, welriekende geur heeft, hij vrij snel op je sympathie kan rekenen. De wetenschap stelt zelfs vast dat de specifieke lichaamsgeur van iemand ervoor zorgt dat we verliefd worden op de ander.

Hoe diep liggen deurherinneringen in ons opgeslagen? Kun je deurherinneringen tevoorschijn toveren door er alleen al aan te denken?

Schrijfoefening 9; Schrijf korte antwoorden op bij de volgende vragen. Waar denk je aan bij de volgende woorden: Verse aardbeien; Kaneelstok; Wc verfrisser; De geur bij de tandarts; Versgemaaid gras; Karnemelk; Gember.

Schrijfoefening 10; Werk de herinnering uit tot kleine anekdotes van maximaal tien regels. Hierbij is de deursensatie het uitgangspunt. Beschrijf zo visueel mogelijk de omgeving en de deurbeleving van de herinnering.

Schrijfoefening 11; Werk één herinnering naar keuze uit tot een afgerond verhaal van maximaal 1A4. Dit mag een verhaal zijn gebaseerd op je eigen ervaring, maar ook een fictief verhaal. Bij het laatste gaat je verhaal over de beleving van een personage waarin die specifieke geur van belang is. Verzamel zoveel mogelijk zintuigelijke belevingen om je verhaal leven in te blazen. Waar speelt het zich af? Hoe ziet de omgeving / de ruimte eruit? Hoe ruikt het er? Wat hoor je? Wat gebeurt er? Wie zijn er bij betrokken en hoe zien die er uit? Wat is de emotionele ervaring van de hoofdfiguur?

Het artikel bestaat uit totaal 18 schrijfoefeningen. De overige 7 oefeningen vind je hier. Daar is het betreffende nummer van Schrijven Magazine ook na te bestellen.